Zijden gazen voor zeefdruk
Zijde is ooit een veel gebruikt materiaal voor het maken van zeefdrukgaas geweest. In de Europese zeefdrukindustrie wordt zijden gaas vrijwel niet meer toegepast en ook in Amerika loopt de vraag naar zijden gaas terug voor de zeefdruk.
Filamenten
Zijde is de enige natuurlijke textielgrondstof die uit filamenten bestaat. Filamenten zijn, in tegenstelling tot vezels (zoals katoen), enkelvoudige, homogene draden. Zijde wordt gesponnen door de rups van de moerbeivlinder (Bombixmori) of – van een lagere kwaliteit – door de rups van de wilde of halfwilde zijdevlinder. De rups heeft in haar lichaam twee klieren waaruit ze de spinvloeistof afscheidt. Door twee openingen onder aan de kop wordt deze zijdestof, of fibroïne, naar één opening in de onderlip gevoerd. Uit die opening perst de rups dan een weke, continue dubbele draad. Deze dubbele draad is samengehecht door een lijmachtige substantie die zijdelijm of sericine wordt genoemd. De rups, die de zijdedraden gebruikt voor het maken van een omhulsel – de cocon – waarin ze zich tot een vlinder verpopt, kan 2.500 tot 3.000 meter draad spinnen. Van het omhulsel kan ongeveer eenderde worden afgewikkeld.
Jarenlang gebruikt
Door de onregelmatigheid, de ruwe oppervlaktestructuur en de gevoeligheid voor chemische stoffen van zijde is het niet mogelijk om uit deze grondstof een goed zeefdrukgaas te fabriceren. Toch moest men zich jarenlang behelpen met dit natuurlijke product en de nog vaak, nu verkeerd gebruikte benaming ‘silk screen’ is ook daaraan ontleend.
Hygroscopisch
Zijde is sterk hygroscopisch, dat wil zeggen: het neemt snel en veel vocht op. In natte toestand heeft zijde een hogere treksterkte, wat bij het opspannen van het gaas op het drukraam bepaalde voordelen heeft.
Voordelen van zijden gazen
- Bij alle manuele en fotografische zeefdruksjablonen is een goede hechting mogelijk
- Het gaas kan zeer strak worden gespannen
- Het gaas heeft een goede maatvastheid
Nadelen van zijden gazen
- Een onregelmatige inktopdracht door onregelmatig gevormde mazen
- De mazen hebben een gering inktdoorlatend vermogen
- Het weefsel is snel aan slijtage onderhevig
- Het weefsel is slecht bestand tegen chemische stoffen
- Fijnere gazen dan die welke 75 cm2 hebben, kunnen niet worden geweven
- Zijden gazen zijn vrij kostbaar
- Het weefsel is moeilijk te reinigen
Herkennen van zijden gazen
Om te bepalen of je met zijden gazen te maken hebt, kun je de volgende proef nemen:
- Trek een draad uit het weefsel
- Breng de draad langzaam in de vlam van een lucifer of aansteker
- Houd de draad enkele seconden in de vlam en trek hem daarna terug
Het resultaat van de brandproef bij zijden gaas is:
- De draad brandt niet door, maar dooft vanzelf
- De verbranding geeft een verpulverbare asrest
- De rook ruikt naar schroeiend haar
In plaats hiervan kan eventueel het speciaal-preparaat Neocarmin W worden toegepast, waardoor de zijde groen verkleurt. Zijde is redelijk goed bestand tegen verdunde zuren, maar slecht bestand tegen logen (let op de ontvettings- en reinigingsmiddelen voor gazen).