De oorsprong van zeefdruk
De oorsprong van zeefdruk ligt opgesloten in de historie van de sjabloon. Een sjabloon is een papieren of metalen blad waarin letters of afbeeldingen zijn uitgesneden. Sjablonen worden bijvoorbeeld gebruikt om kisten en kratten van opschriften te voorzien, bij het maken van bouwkundige tekeningen of bij het aanbrengen van eenvoudige decoraties. De toepassingen van sjablonen is oeroud. Mensen uit het Vroeg Aurignacien, dat wil zeggen veertig- tot zestigduizend jaar geleden, hanteerden al sjablonen. Zij gebruikten hun hand als sjabloon en zetten op die manier een geheel eigen ‘handtekening’. Deze handtekening was een bekrachtiging van de overeenkomst die men sloot met de stam waartoe men behoorde of met een hoger macht. In de grotten van Gargas (Frankrijk) meer dan honderdvijftig handsilhouetten uit die tijd gevonden, gesjabloneerd met rode, zwarte en gele kleurstof.
Sjablonen als hulpmiddel voor zeefdrukken
Vroeger in de geschiedenis ligt de periode waarin de sjabloon werd toegepast als hulpmiddel voor het zetten van handtekeningen zoals wij die kennen. Handtekeningen die onder officiële akten, besluiten en brieven werden geplaatst. Van deze sjabloonmethode maakten onder meer de Romeinse keizers en ook Karel de Grote gebruik, meestal omdat men de schrijfkunst niet meester was. De handtekeningsjablonen waren dunne plaatjes van koper, ivoor of goud waarin de figuur van de handtekening was uitgesneden.
Papiersjablonen
Toen in de Middeleeuwen de speelkaarten in gebruik kwamen, werden deze gekleurd met behulp van papiersjablonen. In de tijd werden ook prenten en geschriften op dergelijke wijze versierd. In Duitsland noemde men de ‘sjabloneurs ‘Briefmaler’. De Franse Dominotiers stonden vooral bekend om de door hen vervaardigde ‘papier peints’. Zij gebruikten sjablonen voor het aanbrengen van wanddecoraties in de woningen van hen, die een duurdere vorm van decoratie niet konden betalen. Misschien is uit het sjabloneren wel de idee ontstaan om losse lettersjablonen te maken, zoals boekdrukkunst losse letters toepaste. Zeker is dat de herhaling van een of meerdere motieven door middel van sjabloneren, heeft bijgedragen tot de ontwikkeling van de drukmethoden in het algemeen.